پوست يكي از حساسترين مناطق بدن به شمار ميرود و با كوچكترين فشاري عكسالعمل نشان ميدهد و اين واكنشها به صورتهاي مختلفي همچون تورم ، قرمزي ، تاول و... خود را نشان ميدهند . ميخچه هم به عنوان يك ضايعه پوستي نوعي واكنش طبيعي بدن براي حفاظت از خود است . گاهي توجه نكردن به پوشش و حفظ بهداشت پاها كه قلب دوم ما هستند ، ميتواند باعث ايجاد ناراحتي و درد در آن ناحيه شود . بنابراين اگر شما هم از آن دسته آدمهايي هستيد كه به دنبال كفشهاي تنگ و نوكباريك هستيد ، حتما با واژه ميخچه آشنايي ديرينهاي داريد.
ميخچه ضايعهاي پينهايشكل از پوست مرده است كه معمولا در سطوح نازك و بدون موي پوست بخصوص در قسمت پشتي پنجه يا انگشتان يا در قسمت ضخيمتر پوست كف دست و پا ايجاد ميشود . ميخچه زماني به وجود ميآيد كه فشار وارده بر پوست حالتي بيضوي يا شبيه بيضي در پوست ايجاد كند كه مركز آن جهت فشار است كه به مرور زمان گسترده ميشود . اگر تحريك به طور مستمر روي بافتهاي توليدكننده ميخچه ادامه يابد ، حتي پس از حذف آن ، پوست مجددا توليد ميخچه ميكند . مكاني كه ميخچه ايجاد ميشود باعث ايجاد ميخچههاي نرم و سخت ميشود . انواع سخت معمولا در سطوح خشك و مسطح پوست و انواع نرم آن بين انگشتهاي نزديك ايجاد ميشوند .
آيا ميخچه همان پينه است؟
خير . ميخچه و پينه دو ضايعه پوستي مشابه هم هستند اما بسياري از افراد اين دو را با هم يكي ميدانند در صورتي كه تفاوتهايي ميان آنها وجود دارد. پينه زماني ايجاد ميشود كه لايههاي پوست به دليل فشارها و سايشهاي پيدرپي ضخيم و سخت ميشود . اين حالت بيشتر در زير مفاصل انگشتان پا يا در پاشنه پا و دستها و هر نقطهاي از بدن كه تحت فشار باشد ظاهر ميشود . پينهها در واقع راه طبيعي بدن براي محافظت از خود بوده و معمولا دردناك نيستند . زماني كه پينه گسترده شده و در مركز آن سلولهاي مرده پوست تجمع ميكنند تبديل به ميخچه ميشود . بهترين مثالي كه براي پينه ميتوان زد در انگشت دانشآموزان است كه به مدت طولاني مداد را در دست ميگيرند يا افرادي كه كارهاي دستي خشن را زياد انجام ميدهند . پينه در اين گونه افراد بسيار شايع است.
اما ميخچه معمولا در قسمت بالايي انگشتان پا و يا در كناره و جاهاي برجسته پاها ايجاد ميشود و عموما به دليل اين كه اعصاب پوست را درگير ميكند دردناك ميشود . به علاوه ميخچه كوچكر از پينه است . به طور كلي ميخچه و پينه راههاي طبيعي هستند كه بدن براي حفاظت از خود استفاده ميكند.
چه افرادي بيشتر به ميخچه مبتلا ميشوند؟
ميخچه در ميان زنان شايعتر از مردان است. زنها به دليل پوشيدن كفشهاي نوكتيز و پاشنهبلند و تحت فشار قرار گرفتن پاها و انگشتان بيشتر به اين ضايعه مبتلا ميشوند . اين ضايعه معمولا با درد و تورم همراه است . پوشيدن كفشهاي تنگ يا شل هم به دليل سايش پا با كفش ممكن است باعث بروز ميخچه شود .
افرادي كه دچار ناهنجاريهاي استخواني هستند هم در معرض خطر ابتلا به ميخچه قرار دارند .
افراد ديابتي در مقابل مشكلات پوستي بسيار آسيبپذيرند و به سرعت از اين ناحيه دچار دردسر ميشوند . پس توصيه ميشود اين بيماران از كفشهاي مناسب و اندازه پاي خود استفاده كنند و هميشه مراقب بهداشت پاي خود باشند . علاوه بر اين ، ورزشكاران از جمله فوتباليستها ، كوهنوردان و نيز كساني كه دچار انحراف كف پا هستند استعداد بيشتري براي ابتلا به ميخچه دارند.
چه كنيم تا به ميخچه مبتلا نشويم؟
هميشه ميگويند علاج واقعه قبل از وقوع بايد كرد ، اما كو گوش شنوا ؟! همه ما آنقدر دست روي دست ميگذاريم و آنقدر سهلانگاري ميكنيم تا بيماري به سراغمان ميآيد و آن وقت به دنبال راه چاره ميگرديم . بياييد يك بار هم شده ، قبل از درمان ، پيشگيري كنيم . ميخچه از آن دست بيماريهايي است كه اگر مراقب باشيد هيچ وقت به سراغتان نميآيد . ميخچه در اثر قرار گرفتن در معرض فشار و سايش ايجاد ميشود پس در اولين قدم سعي كنيد از پوشيدن كفشهاي تنگ و نوك تيز و پاشنه بلند خودداري كنيد . هميشه جوراب مناسب به پا كنيد و پاهاي خود را با نرمكنندهها و مرطوبكنندهها نرم نگه داريد . شستن مرتب پاها و خشك كردن آنها را فراموش نكنيد . اين راهكارها شايد در ظاهر بسيار ساده و پيش پا افتاده به نظر برسند ولي نقش بسيار موثري هم در پيشگيري و هم در درمان ميخچه دارد . مطمئن باشيد به امتحانش ميارزد.
بريدن ميخچه با چاقو ، ناخنگير يا سوزاندن آن ميتواند موثر باشد؟
گهگاه شاهد آن هستيم كه افراد با وسايل ذكر شده به جان ميخچه پاي خود ميافتند و به تصور خود ميخواهند از شر آن خلاص شوند . غافل از اين كه با اين كار نه تنها از اين بيماري رها نميشوند بلكه ممكن است خطر ابتلا به عفونت را در خود افزايش دهند . بريدن ميخچه كاري حرفهاي است كه فقط توسط پزشك و در مطب ميتواند صورت گيرد و درنتيجه اقدام خودسرانه نهتنها سودي نخواهد داشت بلكه مطمئنا براي بيمار مضر هم خواهد بود.
آيا استفاده از سنگپا ميتواند در رفع قسمتهاي خشن ميخچه موثر باشد؟
كشيدن سنگپا يا كيسه حمام در حالي كه پوست با آب نرم شده ، اگرچه ميتواند باعث برداشته شدن پوست ضخيم ناحيه ميخچه شود ، ولي ميتواند خطر عفونت را بالا ببرد ، مخصوصا در افراد مبتلا به ديابت اين كار بسيار خطرناك است . به همين دليل پزشكان هرگز چنين كاري را توصيه نميكنند.
چسبهاي ميخچه چقدر در درمان آن موثرند؟
يكي از روشهاي درماني كه امروزه بسيار رايج شده ، استفاده از چسبهاي ميخچه است كه ميتوان آنها را از داروخانه تهيه كرد . اين روش درماني به ظاهر ساده بوده و چون چسبها حاوي اسيد ساليسيليك است ممكن است پوست را تحريك كرده و باعث ايجاد عفونت شود . بخصوص در افرادي كه جريان خون ضعيفي دارند از سويي اين چسبها تنها در مواردي كه ميخچه بسيار خفيف و سطحي باشد موثر است . بنابراين پزشكان استفاده از چسبهاي ميخچه را خيلي توصيه نميكنند مگر در موارد سطحي.
درمانهاي مناسب ميخچه كدام است؟
در صورت باقي ماندن ميخچه و دردناك شدن آن ، بايد به پزشك مراجعه كنيد تا از خطر عفونت آن جلوگيري كنيد . پزشك در مطب ميخچه را با يك چاقوي جراحي برميدارد . اين كار بايد توسط افراد متخصص انجام شود چون انجام آن توسط افراد ناوارد باعث عفونت و عود مجدد ميخچه ميشود . به عنوان يكي از درمانهاي موثر ميخچه به فريز كردن ميتوان اشاره كرد كه در اين روش پزشك ميخچه را با نيتروژن مايع فريز ميكند كه ممكن است به خاطر انجماد پا كمي دردناك باشد.
يكي ديگر از درمانهايي كه موثر بودن آن به اثبات رسيده است ، استفاده از اثر درمان سنتي سير است . در اين روش توصيه ميشود يك حبه سير را له كرده و به صورت مرهم روي ضايعه ميخچه قرار دهيد و اين كار را چندين بار انجام دهيد. در صورت تداوم اين عمل ، ميخچه به كلي از بين ميرود . البته در كنار همه اين درمانها ، اصلاح راه رفتن ، كفش مناسب و رعايت بهداشت پاها هم به درمان ميخچه كمك ميكند.
با تمام اين حرفها گاهي برخي از افراد ترجيح ميدهند با اين ضايعه كنار بيايند . البته درست است كه ميخچه براي سلامتي انسان خطري ندارد ، ولي به مرور زمان ميتواند دردناك باشد و باعث ناراحتي فرد شود . علاوه بر اين ، در صورتي كه پس از مدتي درمان صورت نگيرد ، با ضخيم شدن پوست ، بتدريج بدن محل ميخچه را بيگانه تلقي ميكند و باعث ايجاد زخمهايي در آن ناحيه ميشود و در نهايت منجر به عفونت آن ميگردد . پس بهتر است تا كار به جاهاي وخيمتر نرسيده دست به كار شويد.