تیموس غده ای است هرمی شکل که در قسمت پشت و فوقانی استخوان جناغ سینه قرار گرفته است. غده تیموس به رنگ بنفش مایل به خاکستری می باشد و حالتی اسفنج‌مانند دارد.

غده تیموس نوزاد به اندازه مشت اوست و در دوران نوزادی در مقایسه با کل بدن، اندامی بزرگ می باشد.

از دوران نوزادی تا بلوغ، غده تیموس هم بزرگ تر می شود، اما پس از بلوغ شروع به کوچک شدن می کند و از دوران بلوغ به بعد، حجم کمتری را در مقایسه با کل بدن می گیرد.

امروزه مشخص شده که غده تیموس، عضوی مهم در سیستم ایمنی و دفاعی بدن است و نقش اساسی را در پیشگیری از سرطان ایفا می کند.

ساختار غده تیموس

غده تیموس از دو قسمت تشکیل شده است : قسمت مرکزی و قسمت محیطی.

قسمت محیطی توسط بافت کپسول مانندی احاطه شده است.

قسمت مرکزی و محیطی تیموس نقش های مختلفی را در رشد لنفوسیت تی ایفا می کنند .

وظیفه غده تیموس

اگر بخواهیم خیلی دقیق به تیموس نگاه کنیم، خواهیم دید که تیموس در اصل یک غده نیست، بلکه اندامی برای بلوغ لنفوسیت های T می باشد.

بلوغ لنفوسیت های T برای تکمیل عملکرد سیستم ایمنی بدن، بسیار ضروری و حیاتی می باشد .

همان طور که می دانید گلبول های سفید خون، از بدن در برابر عفونت ها و بیماری ها محافظت می کنند.

لنفوسیت ها یکی از انوع گلبول های سفید خون می باشند که در مغز استخوان تولید می شوند و در غده تیموس بالغ و کامل می شوند.

نوع دیگری از گلبول های سفید به نام لنفوسیت B می باشند که محل بلوغ این نوع لنفوسیت ها، در مغز استخوان است.

چگونگی عملکرد غده تیموس

تا زمانی که غده تیموس، لنفویست های نوع T را وارد جریان خون نکند، آنها  نسبت به ورود مهاجمان خارجی به بدن، از خود عکس العملی نشان نمی دهند.

هنگامی که لنفویست های نوع T در غده تیموس به مرحله بلوغ رسیدند و آمادگی دفاع را در برابر مهاجمان خارجی پیدا کردند، در اعضای دستگاه لنفاوی بدن مانند غدد لنفاوی، طحال و آپاندیس استقرار پیدا می کنند.

برخی از لنفویست های نوعT نیز در گردش خون باقی می مانند و توسط جریان خون، به کل بدن می رسند. حضور آنها در گردش خون باعث می شود همیشه در برابر تهاجم عوامل خارجی، آماده باشند و در صورت مشاهده هر گونه وضعیت غیرطبیعی، وارد عمل شوند.

لنفویست های نوع T به دسته های مختلفی تقسیم بندی می شوند که وظیفه هر یک از آنها به نوعی از بین بردن سلول های بیگانه و فعال کردن سلول های ایمنی دیگر و تکمیل پاسخ سیستم ایمنی بدن به عوامل مزاحم خارجی می باشد.

بیماری های مرتبط با غده تیموس

1- آتیمی (Athymia): این بیماری مربوط به فقدان غده تیموس در بدن می باشد. در نتیجه لنفوسیت های نوع T هم به بلوغ نمی رسند و فرد به نوعی دچار نقص سیستم ایمنی بدن خواهد بود.

همچنین به علت عدم بلوغ لنفوسیت های T ، آنها به درستی سلول های خودی را از بیگانه تشخیص نمی دهند و ممکن است علیه سلول های خودی هم واکنش های خودایمنی ایجاد کنند، مثلا بیماری به ناممیاستنی گراویس به وجود می آید.

2- لوپوس:  یک بیماری پوستی خودایمنی است که به نوعی با غده تیموس در ارتباط است.

3- آرتریت روماتوئید:  بیماری است که به نوعی با غده تیموس در ارتباط است.

4- سرطان غده تیموس

5- اختلالات غده تیموس: می تواند ناشی از اختلالات سیستم ایمنی بدن باشد.

نکته

یکی از بیماری هایی که به دلیل اختلال ایمنی در فرد به وجود می آید بیماری ایدز می باشد که در صورت ابتلای مادر به ایدز ممکن است نوزاد به دنیا آمده به نوعی رشد غیرطبیعی داشته باشد و با اختلالات غده تیموس به دنیا بیاید.

پیشگیری از اختلالات غده تیموس در نوزاد

اگرچه بسیاری از محققان معتقدند اختلالات سیستم ایمنی بدن که می تواند منجر به اختلالات غده تیموس شود، قابل پیشگیری نیستند، اما با رعایت دو نکته زیر می توان تا حد زیادی از بروز این گونه اختلالات در نوزاد جلوگیری کرد:

- پیروی از سبک زندگی سالم مانند تغذیه مناسب، داشتن تحرک بدنی و ... .

- دوری از مصرف هر گونه ماده شیمیایی و سمی در دوران بارداری مانند داروها، آلودگی ها، مواد مخدر، سیگار، الکل و ....

ارتباط تیروئید با تیموس

یکی از غدد مهم بدن تیروئید می باشد که عملکرد اصلی آن کنترل سوخت و ساز و تعادل کلسیم در بدن است و کم کاری و پرکاری آن منجر به بروز مشکلات زیادی در افراد می شود.

یکی از نکاتی که در مورد ارتباط تیموس با تیروئید به دست آمده، این است که کم کاری تیروئید می تواند منجر به کاهش تولید هورمون در غده تیموس شود.