ویتامین دی (Vitamin D)، در بسیاری از خوراکی‌ها از جمله ماهی ها، تخم مرغ، شیرهای فرآوری شده و روغن کبد ماهی کاد یافت می‌شود. همچنین نور خورشید تولید روزانه ویتامین دی (Vitamin D) در بدن را افزایش می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهد روزانه ده دقیقه قرار گرفتن در برابر آفتاب می‌تواند از کمبود ویتامین D جلوگیری نماید.

واژه ویتامین D به چندین شکل مختلف این ویتامین اشاره می‌نماید. دو فرم مهم برای انسان ها ویتامین D2 که توسط گیاهان و ویتامین D3 که توسط پوست بدن انسان (زمانیکه دربرابر آفتاب هستیم) ساخته می‌شوند، هستند. خوراکی‌ها معمولا با ویتامین D2 یا D3 غنی می‌شوند.

نقش اصلی ویتامین D حفظ تعادل سطح کلسیم و فسفر خون می‌باشد. ویتامین D به بدن برای جذب کلسیم، که برای شکل دادن استخوان ها و حفظ استحکامشان مفید است، کمک می‌کند. ویتامین D به تنهایی و یا همراه با کلسیم برای بهبود سلامت استخوان‌ها و کاهش شکستگی آنها استفاده می‌شود. همچنین ویتامین D ممکن است بتواند در برابر آرتروز، فشارخون بالا، سرطان و سایر بیماری ها از بدن محافظت نماید. 

نرمی استخوان و osteomalacia دوتا از بیماری های قدیمی مرتبط با کمبود ویتامین D هستند. درکودکان کمبود ویتامین دی باعث نرمی استخوان (نرم شدن و ضعیف شدن استخوان) می‌شود. در بزرگسالان کمبود ویتامین D باعث osteomalacia (استخوان ها و ماهیچه های ضعیف) می‌شود. افراد در خطر کمبود ویتامین دی افراد مسن، افراد چاق، افردیکه کم دربرابر نورآفتاب قرار دارند و کودکانیکه فقط با شیر مادر تغذیه می‌شوند، می‌باشند. افرادیکه دچار بیماری هایی همچون فیبروز کیستیک (ساخته شدن بلغم و مخاط در ریه) یا بیماری التهابی روده می‌باشند، در خطر کمبود ویتامین دی می‌باشد.

چرا افرد ویتامین D مصرف می‌کنند؟

ویتامین D برای افراد مبتلا به آرتروز بسیار مهم می‌باشد. تحقیقات نشان می‌دهند که ویتامین D و کلسیم بهمراه هم می‌توانند تراکم استخوان را در زنان پس از یائسگی افزایش دهد. همچنین ویتامین D برای درمان بیماری‌های مرتبط با ضعف استخوان همچون نرمی استخوان مفید است.

افرادیکه سطح ویتامین D بدنشان پایین است، برا جبران آن ممکن است به مکمل‌ها احتیاج دارند. کمبود ویتامین D در افراد زیر متداول‌تر است:

• افرادیکه بالای 50 سال هستند.
• افرادیکه خیلی کم دربرابر خورشید هستند.
• افرادیکه مشکلات کلیه و یا سایر بیماری ها جذب مواد معدنی را برای آنها سخت کرده است.
• افرادیکه پوست تیره‌ای دارند.
• افرادیکه با مصرف لاکتوز مشکل دارند.
• افرادیکه گیاهخوار هستند.
• کودکانیکه فقط شیرمادر دریافت می‌کنند.

ویتامین D برای بیماری‌های قلبی و عروقی، شامل فشارخون بالا و کلسترول خون بالا استفاده می‌شود. همچنین این ویتامین برای سایر بیماری ها همچون آرتریت روماتوئید، ضعف عضلانی، بیماری ام اس، آسم، برونشیت و بیماری‌های دهان و دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین ویتامین دی برای تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از بیماری های خودایمنی و پیشگیری از سرطان استفاده می‌شود، هرچند که مدارک کافی برای تاثیر ویتامین دی در این بیماری ها وجود ندارد.

کمبود ویتامین دی ممکن است بتواند باعث مشکلات هورمونی، ضعف و درد ماهیچه‌ها و سایر مشکلات شود. تحقیقات نشان می‌دهند که لوسیون های تجویز شده ویتامین D برای درمان پسوریازیس مفید می‌باشند.

چقدر ویتامین D باید دریافت کنید؟ 

انستیتوی پزشکی (IOM) میزانی برای مصرف ویتامین D پیشنهاد داده است. دریافت این میزان ویتامین D از طریق رژیم غذایی (بهمراه یا بدون مکمل‌ها) باید برای حفظ سلامتی شما کافی باشد. این میزان:

• 600 IU درروز برای افراد بین 1 تا 70 سال
• 800 IU در روز برای افراد بالای 70 سال

بعضی از متخصصان معتقدند این مقدار بخصوص برای افرادیکه در خطر آرتروز هستند، بسیار کم است. برای تخمین ویتامین D مورد نیازتان با پزشک مشورت نمایید. بیاد داشته باشید جدیدا (IOM) بیشتر از 1000 تحقیق راجع‌به ویتامین D را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده که مصرف زیاد ویتامین D لازم نبوده و حتی می‌تواند مضر باشد. (IOM) اخطار می‌دهد که مصرف بیشتر از 4000 IU در روز می‌تواند بصورت بلقوه خطرناک بوده  میزان بیشتر از 10000 IU در روز با آسیب های کلیه و بافت‌ها همراه است.

منابع طبیعی ویتامین D کدام‌اند؟

بهترنی منبع طبیعی ویتامین D نور خورشید می‌باشد. فقط روزانه 10 تا 15 دقیقه قرارگرفتن در برابر نور آفتاب بدون ضدآفتاب می‌تواند ویتامین D مورد نیاز شما را تامین نماید. ویتامین D همچنین در کره، تخم مرغ، ماهی ها از جمله سالمون و تن یافت می‌شود. بعضی از غذاهای غنی شده همچون شیر و سایر غذاها نیز حاوی ویتامین D می‌باشند.

برای آشنایی با سایر منابع ویتامین D و کلسیم مقاله زیر توصیه می‌شود:

غذاهایی که برای سلامت استخوان ها مفید اند

خطرات، عوارض جانبی و تداخلات دارویی ویتامین D چه هستند؟

• عوارض جانبی. در مقادیر نرمال بنظر می‌رسد ویتامین D عوارض جانبی کمی داشته باشد. مصرف روزانه بیشتر از 4000 IU ویتامین D می‌تواند خطراتی را بهمراه داشته باشد.
• تداخلات دارویی. ویتامین D می‌تواند با خیلی از داروها از جمله داروهایی که برای فشارخون بالا و مشکلات قلبی تجویز می‌شوند، تداخل داشته باشد.اگر روزانه دارو مصرف می‌کنید، قبل از دریافت مکمل‌های ویتامین D با پزشکتان مشورت نمایید.
• خطرات. مصرف زیاد ویتامین D می‌تواند باعث از درست دادن اشتها، ادرار پی در پی و کاهش وزن شود. همچنین میزان زیاد ویتامین D می‌تواند باعث ایجاد مشکلات کلیوی و قلبی شود.