پرفشاری خون (هیپرتانسیون) مشکل رایجی است که در آن فشار و نیرویی که خون به دیواره شریان ها وارد می کند، به حدی افزایش می یابد که ممکن است نهایتاً سبب بروز مشکلاتی از جمله بیماری های قلبی گردد.

فشارخون توسط مقدار خون پمپ شده توسط قلب و میزان مقاومت عروق در برابر جریان خون، تعیین می شود. هرچه خون پمپ شده توسط قلب بیشتر و شریان ها باریکتر باشند، میزان فشارخون نیز بیشتر می شود.

ممکن است سالها فشارخون شما بالا باشد، اما علامتی نداشته باشید. پرفشاری خون کنترل نشده خطر بروز مشکلات جدی سلامت از جمله حمله قلبی و سکته را افزایش می دهد.

عموماً پرفشاری خون طی سالهای متمادی به وجود می آید و تقریباً در نهایت بر تمام افراد اثر می گذارد. خوشبختانه، پرفشاری خون به راحتی قابل تشخیص است و هر زمان که شما متوجه فشارخون بالای خود شوید می توانید با مراجعه به پزشک خود، آن را کنترل کنید.
 
نشانه ها

بیشتر افراد مبتلا به پرفشاری خون فاقد علامت هستند، حتی اگر میزان فشارخون به حد خطرناکی افزایش یابد. اگرچه تعداد کمی از افراد در مراحل اولیه پرفشاری خون ممکن است سردردهای خفیف، سرگیجه و یا خونریزی از بینی را بیش از حد نرمال تجربه کنند، اما معمولاً این علائم و نشانه ها تا پیش از رسیدن فشار خون به حد خطرناک و حتی تهدید کننده زندگی، رخ نمی دهند.

علت

دو نوع پرفشاری خون وجود دارد:

فشار خون اولیه (اساسی)

برای بیشتر افراد، هیچ دلیل مشخصی برای پرفشاری خون وجود ندارد. این نوع از پرفشاری های خون، پرفشاری خون اولیه یا اساسی نامیده می شوند و احتمالاً به تدریج و طی چندین سال ایجاد شده اند.

فشارخون ثانویه

فشارخون برخی از افراد به دلایل پایه ای و زمینه ای افزایش می یابد. این نوع از پرفشاری خون را ثانویه می نامند که احتمالاً ناگهانی ایجاد شده و سبب فشارخون بالاتری نسبت به فشار خون اولیه می شوند. 

شرایط و داروهای مختلفی می توانند منجر به پرفشاری خون ثانویه شوند، از جمله:

• بیماری های کلیوی
• تومورهای غده آدرنال
• نقایص مادرزادی خاص در عروق خونی
• برخی داروها از جمله: قرص های ضد بارداری، داروهای سرماخوردگی، ضداحتقان ها، مسّکن های بدون نسخه و برخی از داروهای تجویزی دیگر.
• داروهای غیرمجاز از جمله کوکائین و آمفتامین
 
عوامل خطر

پرفشاری خون ریسک فاکتورهای متعددی دارد، از جمله:

• سن: خطر پرفشاری خون با افزایش سن بیشتر می شود. در اوایل میانسالی، پرفشاری خون در مردان شایع تر است. عموماً زنان پس از یائسگی دچار پرفشاری خون می شوند.

• نژاد: پرفشاری خون در میان سیاهپوستان شایع تر است و معمولاً در سنین پایین تری نسبت به سفیدپوستان مبتلا می شوند. همچنین عوارض جدی از جمله سکته و حمله قلبی نیز در بین سیاهپوستان بیشتر است.

• سابقه خانوادگی: پرفشاری خون زمینه ژنتیکی دارد.

• اضافه وزن و چاقی: هرچه وزن شما بیشتر باشد، خون بیشتری برای تأمین اکسیژن و مواد مغذی به بافت ها مورد نیاز است. هرچه حجم خون در گردش از طریق عروق خونی بیشتر باشد، فشار وارد بر دیواره شریان ها نیز بیشتر می شود.

• بی تحرکی: ضربان قلب افرادی که فعالیت بدنی ندارند، بالاتر است. هرچه ضربان قلب شما بیشتر باشد، با هر انقباض باید قلب شما بیشتر کار کند و نیروی وارده بر شریان ها نیز، قوی تر است. همچنین فقدان فعالیت بدنی خطر افزایش وزن را بالا میبرد.

• استعمال دخانیات: سیگار کشیدن و استعمال دخانیات نه تنها فشارخون شما را بلافاصله به طور موقت افزایش می-دهد، بلکه مواد شیمیایی موجود در تنباکو می تواند به سطح دیواره عروق شما آسیب وارد کند. این امر می تواند سبب باریک شدن شریان ها و افزایش فشار خون شما گردد. قرار گرفتن در معرض دود سیگار نیز می تواند فشار خون را افزایش دهد.

• مصرف نمک زیاد: سدیم زیاد موجود در رژیم غذایی می تواند سبب احتباس مایعات و افزایش فشارخون گردد.

• مقدار پتاسیم کم: پتاسیم به تعادل مقدار سدیم در سلول ها کمک می کند. اگر شما پتاسیم کافی دریافت نمی کنید ممکن است سدیم زیادی در خون شما تجمع یابد.

• محتوی کم ویتامین D رژیم غذایی: هنوز تأیید نشده است که آیا دریافت کم ویتامین D می تواند منجر به پرفشاری خون شود یا خیر؟ ویتامین D می تواند بر آنزیم تولید شده توسط کلیه ها که بر فشارخون مؤثر است، اثر بگذارد.

• نوشیدن زیاد الکل: نوشیدن زیاد الکل پس از چند سال می تواند به قلب شما آسیب وارد کند. دریافت بیشتر از دو نوشیدنی در روز می تواند فشارخون شما را افزایش دهد.

• استرس: سطح بالای استرس می تواند سبب افزایش موقت اما شدید در فشارخون گردد. اگر برای آرام شدن سعی می کنید بیشتر بخورید، سیگار بکشید یا الکل بنوشید، تنها مشکلات خود را با پرفشاری خون بیشتر می کنید.

• شرایط مزمن خاص: برخی شرایط مزمن و خاص از جمله کلسترول بالا، دیابت، بیماری های کلیوی و آپنه هنگام خواب می تواند خطر پرفشاری خون را افزایش دهد.

• بارداری: گاهی بارداری هم می تواند در ایجاد پرفشاری خون نقش داشته باشد.

اگرچه پرفشاری خون، شیوع بالایی در میان بزرگسالان دارد، اما کودکان هم می توانند در معرض خطر باشند. برای بیشتر کودکان، پرفشاری خون در نتیجه مشکلات کلیوی و قلبی ایجاد می شود. اما در مورد اکثر کودکان، سبک زندگی غلط مثل رژیم غذایی ناسالم و فقدان فعالیت بدنی در ایجاد پرفشاری خون دخیل است.
 
عوارض

فشار زیاد وارده بر دیواره شریان ها ناشی از پرفشاری خون می تواند به عروق خونی و نیز سایر اندام های بدن آسیب وارد کند. هرچه فشارخون بالاتر و مدت عدم کنترل آن طولانی تر باشد، میزان آسیب بیشتر است.

پرفشاری خون کنترل نشده می تواند منجر به چنین مشکلاتی گردد:

• حمله قلبی یا سکته: پرفشاری خون می تواند سبب سفت و ضخیم شدن شریان ها (آترواسکلروز) گردد که حمله قلبی، سکته و سایر مشکلات را به دنبال دارد.

• آنوریسم: افزایش فشار خون می تواند سبب تضعیف و بیرون زدگی عروق و تشکیل آنوریسم شود.

• نارسایی قلبی: برای پمپ خون در برابر فشار بالای عروق، ماهیچه قلب ضخیم می شود. نهایتاً ممکن است پمپ خون توسط ماهیچه ضخیم شده برای رفع نیازهای بدن مشکل شده و منجر به نارسایی قلبی گردد.

• ضعیف و باریک شدن عروق خونی در کلیه ها: این امر می تواند مانع از عملکرد نرمال ارگان های بدن شود.

• ضخیم شدن، باریک شدن و یا پاره شدن عروق خونی چشم ها: این امر می تواند سبب از دست دادن بینایی شود.

• سندروم متابولیک: این سندروم شاخه ای از اختلالات متابولیسم بدن است و شامل افزایش دور کمر، افزایش تری-گلیسرید، کاهش HDL یا کلسترول خوب، پرفشاری خون و سطح بالای انسولین می باشد. هرچه تعداد اجزاء بیشتری داشته باشید، خطر ابتلاء به دیابت و بیماری های قلبی یا سکته در شما بیشتر می شود.

• مشکلات حافظه یا درک: پرفشاری خون کنترل نشده می تواند بر توانایی شما در تفکر، یادگیری و به خاطر آوردن اثر بگذارد. مشکلات درک و حافظه در کسانی که فشارخون بالایی دارند، شایع تر است.
 
آمادگی برای ویزیت پزشک

اگر فکر می کنید فشارخون شما بالاست، با پزشک خانواده خود مشورت کنید تا فشارخون شما را بررسی نماید.

هیچگونه آمادگی خاصی برای بررسی فشارخون لازم نیست. می توانید بلوز آستین کوتاه بپوشید تا دستبند دستگاه فشارخون به درستی بر روی بازوی شما قرار گیرد. ممکن است از شما خواسته شود پیش از بررسی، از مصرف غذاها و نوشیدنی های حاوی کافئین پرهیز کنید. همچنین پیش از اندازه گیری فشارخون، دفع ادرار نمایید.

از آنجایی که برخی داروها مثل داروهای سرماخوردگی بدون نسخه، ضدافسردگی ها، داروهای جلوگیری کننده از بارداری و غیره، می توانند فشارخون شما را افزایش دهند، بهتر است لیست داروها و مکمل های مصرفی خود را به پزشک نشان دهید. در صورتیکه فکر می کنید دارویی که برای شما تجویز شده است فشارخون شما را افزایش می دهد، آن را بدون مشورت با پزشک قطع نکنید.

از آنجایی که جلسه ویزیت می تواند کوتاه و مختصر باشد و بحث های زیادی برای بررسی وجود دارد، بهتر است از قبل برای این جلسه آماده باشید. در اینجا نکاتی برای ایجاد آمادگی بیشتر و آنچه از پزشک انتظار می رود را بیان می کنیم:

آنچه می توانید انجام دهید:

• علائم و نشانه هایی که تجربه کرده اید را یادداشت نمایید: عموماً پرفشاری خون علامتی ندارد، اما عامل خطری برای بیماری های قلبی است. در صورتیکه علائمی مثل درد قفسه سینه یا کوتاهی نفس دارید، به پزشک خود اطلاع دهید چراکه در تصمیم گیری در خصوص نحوه درمان پرفشاری خون به پزشک کمک می کند.

• اطلاعات شخصی کلیدی از جمله سابقه فامیلی پرفشاری خون، کلسترول بالا، بیماری های قلبی، سکته یا دیابت و یا هرگونه مشکل خاص یا تغییر اخیر در زندگی را یادداشت نمایید.

• لیستی از داروها، ویتامین ها یا مکمل های مصرفی خود را تهیه نمایید.

• در صورت امکان، از یک نفر از اعضای خانواده و یا یک دوست بخواهید شما را همراهی کند: گاهی به خاطرسپاری تمام اطلاعات بیان شده در طی ویزیت مشکل است. ممکن است، شخصی که شما را همراهی می کند بخشی از اطلاعاتی را که شما فراموش کرده،اید به یاد آورد.

• آماده بحث کردن در مورد عادات رژیمی و فعالیت خود باشید. اگر از یک رژیم غذایی یا ورزش روتینی پیروی نمی کنید، آمادگی صحبت در خصوص هرگونه چالشی که ممکن است در شروع مواجه شوید، را داشته باشید.

• سؤالاتی را که می خواهید از پزشک خود بپرسید را یادداشت نمایید. زمان ویزیت شما کوتاه است بنابراین لیستی از سؤالاتی که به شما در بهترین استفاده از زمان کمک می کند را تهیه نمایید. سؤالات خود را به ترتیب اهمیت لیست نمایید. 

برخی سؤالات اساسی در مورد پرفشاری خون عبارتند از:

• چگونه آزمایشاتی لازم خواهند بود؟
• آیا مصرف داروی خاصی نیاز می باشد؟
• کدام غذاها را باید مصرف و از کدام غذاها باید پرهیز کنم؟
• چه سطحی از فعالیت بدنی مناسب است؟
• چند وقت یکبار لازم است برای چک کردن فشارخون مراجعه کنم؟
• آیا در منزل نیز باید فشارخون خود را پایش کنم؟
• چه جایگزین هایی برای رویکردهای اولیه که پیشنهاد کردید، وجود دارد؟
• من بیماری های دیگری هم دارم، چگونه می توانم به بهترین شکل همه را مدیریت کنم؟
• آیا محدودیت خاصی برای پیروی کردن، وجود دارد؟
• آیا لازم است نزد متخصص بروم؟
• آیا برای داروهایی که برای من تجویز کرده اید، جایگزین عمومی وجود دارد؟
• آیا بروشور و یا هرگونه برگه دیگری وجود دارد که با خود به خانه ببرم؟
• کدام سایت اینترنتی را برای مشاهده پیشنهاد می کنید؟

علاوه بر سؤالاتی که از پیش آماده کرده اید، در پرسیدن سؤالاتی که طی ویزیت برای شما پیش می آید و یا متوجه نمی-شوید، دریغ نکنید.

آنچه از پزشک خود انتظار دارید

احتمالاً پزشک از شما چند سؤال خواهد پرسید. آمادگی برای پاسخ دادن به آنها می تواند در صرفه جویی زمان برای پرداختن به نکاتی که بیشتر مد نظر شماست، کمک کند. پزشک ممکن است از شما بپرسد:

• آیا شما سابقه فامیلی کلسترول بالا، پرفشاری خون یا بیماری های قلبی دارید؟
• عادات رژیمی و فعالیت بدنی شما چگونه است؟
• آیا الکل می نوشید؟ در طی هفته چه مقدار مصرف می کنید؟
• آیا سیگار می کشید؟

حال شما چکار می توانید انجام دهید؟

هرچه زودتر برای ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی از جمله ترک سیگار، مصرف غذاهای سالم و انجام بیشتر فعالیت بدنی اقدام کنید، بهتر است. این موارد اصول اولیه در مقابله با پرفشاری خون و عوارض آن مثل حمله قلبی و سکته است.
 
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

احتمالاً فشارخون، علتی برای مراجعه روتین شما به پزشک خواهد شد. پس از سن 18 سالگی از پزشک بخواهید هر دو سال یکبار، فشارخون شما را اندازه بگیرد. احتمالاً در صورتی که فشارخون شما بالا باشد و یا سایر عوامل خطر بیماری های قلبی را داشته باشید، پزشک به شما توصیه می کند فشارخون خود را به دفعات بیشتری بررسی کنید. فشارخون کودکان 3 ساله و بزرگتر معمولاً در چکاپ سالانه آنها بررسی می شود.

اگر شما به طور منظم به پزشک مراجعه نمی کنید، می توانید از غربالگری رایگان فشارخون در مراکز سلامت بهره مند شوید. همچنین شما می توانید از برخی دستگاه های اندازه گیری فشارخون استفاده نمایید اما ممکن است نتایج دقیقی بدست ندهد.
 
آزمایش های تشخیصی

فشارخون به وسیله کاف بازو که قابلیت باد کردن دارد و یک فشارسنج، اندازه گرفته می شود. فشارخون در واحد میلیمتر جیوه (mmHg) و به صورت دو عددی بیان می شود. عدد اول، و یا بالاتر، عددی است که فشار شریان ها را در زمانی اندازه می گیرد که قلب می تپد (فشار سیستولیک). عدد دوم و یا پایین تر، عددی است که فشار شریان ها را در فاصله بین دو تپش اندازه می گیرد (فشار دیاستولیک).

اندازه فشارخون در چهار گروه کلی قرار می گیرد:

• فشارخون نرمال: در صورتیکه فشارخون شما کمتر از mmHg 80/120 باشد، نرمال است. هرچند برخی از پزشکان mmHg 75/115 را به عنوان هدف بهتر در نظر می گیرند. زمانیکه فشار خون از mmHg 75/115 بالاتر رود، خطر بیماری های قلبی و عروقی شروع به افزایش می کند.

• پره هایپرتانسیون: پره هایپرتانسیون فشار سیستولیک بین mmHg 120 تا 139 و فشار دیاستولیک بین mmHg 80 تا 89 را شامل می شود. پره هایپرتانسیون با گذشت زمان بدتر می شود.

• پرفشاری خون درجه 1: این گروه شامل فشار سیستولیک mmHg 140 تا 159 و فشار دیاستولیک mmHg 90 تا 99 می باشد.

• پرفشاری خون درجه 2: این پرفشاری خون شدیدتر است و فشارخون سیستولیک mmHg 160 و بالاتر و فشارخون دیاستولیک mmHg 100 و بالاتر را دربرمی گیرد.

هر دو عدد خوانده شده در فشارخون مهم هستند اما پس از 50 سالگی، فشار خون سیستولیک مهمتر می شود. پرفشاری سیستولیک ایزوله – زمانیکه فشار دیاستولیک نرمال و فشار سیستولیک بالاست – شایع ترین نوع پرفشاری خون در افراد بالای 50 سال است.

احتمالاً پزشک پیش از تشخیص قطعی پرفشاری خون برای شما، دو یا سه بار در طی دو جلسه یا بیشتر، فشارخون شما را اندازه می گیرد. دلیل این امر آنست که به طور نرمال فشارخون در طی روز، و به ویژه در زمان ویزیت تغییر می کند که به آن پرفشاری خون روپوش سفید می گویند. ممکن است پزشک از شما بخواهد در منزل یا محل کار، فشارخون خود را ثبت کنید تا اطلاعات بیشتری کسب کند.
اگر شما هریک از انواع پرفشاری خون را داشته باشید، پزشک آزمایشات روتین را پیشنهاد می کند که عبارتند از:  آزمایشات ادرار (آنالیز ادرار)، آزمایش خون و نوار قلب (الکتروکاردیوگرام یا ECG) که فعالیت الکتریکی قلب را اندازه می گیرد. ممکن است پزشک آزمایشات دیگری از جمله کلسترول را برای علائم بیشتر بیماری های قلبی، پیشنهاد نماید.

اندازه گیری فشارخون در منزل

راه مطمئنی برای بررسی اینکه آیا درمان فشارخون شما مؤثر است یا خیر، و یا برای بررسی بدتر شدن پرفشاری خون، پایش فشارخون در منزل است. پایش کننده های خانگی فشارخون به طور گسترده ای در دسترس هستند و برای تهیه آنها نیازی به نسخه نیست. با پزشک خود در مورد چگونگی استفاده، صحبت کنید.
 
درمان دارویی

اهداف درمانی پرفشاری خون به میزان سلامت شما بستگی دارد.

اهداف درمانی پرفشاری خون*:

• در صورتیکه یک بزرگسال سالم هستید: mmHg 90/140
• در صورتیکه بیماری های مزمن کلیوی، دیابت، بیماری شریان کرونر دارید و یا در معرض بیماری های شریان کرونر هستید: mmHg 80/130

• در صورتیکه قلب شما به خوبی آنچه باید، پمپ نمی کند (اختلال عملکرد بطن چپ یا نارسایی قلبی) و یا بیماری مزمن و شدید کلیه دارید: mmHg 80/120

* اگرچه فشارخون mmHg 80/120 یا پایین تر، هدف ایده آل است اما پزشکان در خصوص نیاز شما به درمان یا دارو برای رسیدن به این هدف مطمئن نیستند.

در صورتیکه سن شما 80 سال و یا بالاتر است و فشارخون شما خیلی بالاست، ممکن است پزشک، هدف فشارخون را برای شما اندکی بالاتر از mmHg 90/140 تنظیم نماید.

ممکن است تغییر سبک زندگی برای کنترل فشارخون، زمان بر باشد اما گاهی تغییر سبک زندگی کافی نیست. علاوه بر رژیم و فعالیت، پزشک ممکن است برای کاهش فشارخون، دارو تجویز کند. نوع داروی تجویزی به طبقه فشارخون و سایر مشکلات پزشکی شما بستگی دارد.

داروهای پرفشاری خون

• دیورتیک های تیازیدی: دیورتیک ها که گاهی قرص های آب نامیده می شوند، داروهایی هستند که بر کلیه ها اثر گذاشته و به دفع آب و سدیم بدن کمک می کند و حجم خون را کاهش می دهند. 
دیورتیک های تیازیدی در اغلب اوقات – اما نه به صورت تنها – اولین خط درمانی در درمان پرفشاری خون هستند. اگر شما دیورتیک مصرف نمی-کنید و فشارخونتان بالاست، با پزشک خود درباره تجویز و یا جایگزینی داروهای فعلی تان با داروهای دیورتیک مشورت کنید.

• بتا بلوکرها: این داروها بار کاری قلب را کاهش داده و عروق شما را گشاد می کنند و سبب می شوند قلب شما آهسته و با نیروی کمتری بتپد. زمانیکه این داروها به تنهایی تجویز می شوند، در سیاهپوستان و سالمندان به خوبی اثر نمی کنند اما در ترکیب با داروهای تیازیدی مؤثرند.

• مهارکننده های آنزیم مبّدل آنژیوتانسین: این داروها با مهار تشکیل ماده شیمیایی طبیعی که سبب تنگی عروق می-شود، عروق را گشاد می کنند.

• بلوکرهای گیرنده آنژیوتانسین II: این داروها با توقف اثر – و نه تشکیل - ماده شیمیایی طبیعی که سبب تنگی عروق می شود، عروق را گشاد می کنند.

• بلوکرهای کانال کلسیم: این داروها سبب شل شدن عضلات دیواره عروق می شوند و برخی از آنها نیز ضربان قلب را آهسته می کنند. ممکن است در سیاهپوستان و سالمندان، داروهای بلوکه کننده  کانال کلسیم نسبت به مهار کننده های آنزیم مبّدل آنژیوتانسین و بتابلوکرها به تنهایی، اثر بهتری داشته باشند. البته باید به دوستداران گریپ-فروت هشدار داد که آب گریپ فروت با برخی از بلوکرهای کانال کلسیم تداخل داشته و غلظت دارو را در خون افزایش می دهد، لذا خطر اثرات جانبی دارو بالا می رود. در صورتیکه بابت این موضوع نگران هستید، با پزشک یا داروساز مشورت نمایید.

• مهارکننده های رنین: Aliskiren (Tekturna) تولید رنین را آهسته می کنند. رنین یک آنزیم است که توسط کلیه ها تولید شده و در شروع آبشار شیمیایی منجر شونده به افزایش فشارخون، نقش دارد.  Tekturnaسبب کاهش توانایی رنین در شروع این روند می شود. به خاطر بروز عوارض جدی مثل سکته، نباید Aliskiren را با مهار کننده های آنزیم مبّدل آنژیوتانسین و بلوکرهای گیرنده آنژیوتانسین II مصرف کرد.

اگر با ترکیبی از داروهای فوق، فشارخون شما به حد مورد نظر نرسید، ممکن است پزشک این داروها را تجویز کند:

• آلفا بلوکرها: این داروها پیام های عصبی عروق و اثرات مواد شیمیایی تنگ کننده عروق را کاهش می دهند.

• بلوکرهای آلفا-بتا: علاوه بر کاهش پیام های عصبی عروق، این داروها ضربان قلب را آهسته می کنند تا مقدار خونی که باید به داخل عروق پمپ شود کاهش یابد.

• عوامل مؤثر بر اعصاب مرکزی: این داروها مانع از سیگنال های مغز به سیستم عصبی برای افزایش ضربان قلب و تنگی عروق می شود.

• وازودیلاتورها (گشاد کننده های عروق): این داروها مستقیماً بر عضلات دیواره شریان ها اثر گذاشته و از سفتی عضلات و باریک شدن عروق جلوگیری می کنند.

زمانیکه فشارخون شما تحت کنترل است، ممکن است پزشک روزانه یک عدد آسپرین را برای کاهش خطر اختلالات قلبی و عروقی تجویز کند.

برای کاهش دوز روزانه داروهای مصرفی شما ممکن است پزشک ترکیبی از داروهای با دوز پایین را بجای یک دارو با دوز بالا تجویز کند. در واقع، ترکیبی از دو یا چند دارو بهتر از یک دارو به تنهایی عمل می کند. گاهی یافتن مؤثرترین دارو یا ترکیبی از داروها موضوع آزمون و خطاست.
 
تغییر شیوه زندگی

نوع داروی تجویز شده برای درمان پرفشاری خون شما اهمیتی ندارد بلکه شما برای کاهش فشارخونتان نیازمند تغییرات سبک زندگی هستید. معمولاً این تغییرات شامل دریافت رژیم غذایی سالم تر با نمک کمتر (رویکرد رژیمی برای توقف پرفشاری خون یا رژیم غذایی DASH)، فعالیت بدنی بیشتر، ترک سیگار و کاهش وزن است.

پرفشاری خون مقاوم: زمانیکه کنترل فشار خون شما مشکل است

اگر فشارخون شما علیرغم دریافت حداقل سه داروی فشاری خون متفاوت که یکی از آنها باید دیورتیک باشد، همچنان بالا باقی بماند ممکن است شما پرفشاری خون مقاوم داشته باشید. پرفشاری خون مقاوم نوعی از پرفشاری خون است که نسبت به درمان مقاوم می باشد. افرادی که فشارخون کنترل شده دارند اما با دریافت چهار داروی متفاوت به این کنترل رسیده اند نیز به عنوان پرفشاری خون مقاوم در نظر گرفته می شوند.

پرفشاری خون مقاوم به این معنی نیست که فشارخون شما هیچگاه کاهش نمی یابد. در واقع، اگر شما و پزشک بتوانید علت این پرفشاری خون مقاوم را تشخیص دهید، این شانس وجود دارد که با کمک درمان مؤثرتر بتوانید به هدف برسید.

دکتر شما یا متخصص پرفشاری خون می تواند ارزیابی کند که آیا داروها و دوزی که شما برای پرفشاری خونتان مصرف می-کنید مناسب است یا خیر. ممکن است شما مجبور باشید داروهای خود را کم و زیاد (تنظیم) کنید تا به مؤثرترین ترکیب و دوز دارو دست یابید.

علاوه بر این، شما و پزشک می توانید داروهای مصرفی را برای دیگر شرایط مرور کنید. برخی داروها، غذاها و مکمل ها می-توانند پرفشاری خون را بدتر کنند و یا از عمل مؤثر داروهای فشاری خون جلوگیری کنند. در بیان تمام داروها و مکمل های مصرفی با پزشک خود راحت و صادق باشید.
اگر شما داروی فشاری خون خود را دقیق و کامل استفاده نمی کنید، منتظر عواقب پرفشاری خون خود باشید. اگر به خاطر عدم توانایی در پرداخت هزینه ها، بروز عوارض جانبی و یا بخاطر فراموش کردن، دوز داروها را رعایت نمی کنید، با پزشک خود برای پیدا کردن راه حل صحبت کنید. بدون دستور پزشک درمان خود را تغییر ندهید.
 
نکات اساسی درمان

تغییرات سبک زندگی می تواند به شما در کنترل و پیشگیری از پرفشاری خون کمک کند، حتی اگر داروهای فشارخون را هم مصرف می کنید. در اینجا به برخی نکات اشاره می کنیم:

• غذاهای سالم بخورید. رویکرد رژیمی برای توقف پرفشاری خون (DASH) را امتحان کنید که بر میوه، سبزیجات، غلات کامل و لبنیات کم چرب تأکید دارد. پتاسیم دریافتی خود را افزایش دهید چون به پیشگیری و کنترل پرفشاری خون کمک می کند. چربی کل و چربی اشباع کمتری مصرف کنید.

• نمک رژیم غذایی خود را کاهش دهید. سطح سدیم پایین تر - 1500 میلیگرم در روز – برای افراد 51 سال و بالاتر، نژاد آفریقایی - آمریکایی، مبتلایان به پرفشاری خون، دیابت یا بیماری های مزمن کلیه مناسب است. درحالیکه هدف برای افراد سالم 2300 میلیگرم و کمتر است. شما می توانید مقدار نمک مصرفی را با کنار گذاشتن نمکدان کاهش دهید، اما بایستی به مقدار نمک موجود در غذاهای فرآیند شده مصرفی مثل کنسرو سوپ یا غذاهای یخی آماده نیز توجه داشته باشید.

• در وزن سالم بمانید. اگر اضافه وزن دارید، کاهش حتی 5 پوند (3/2 کیلوگرم) هم می تواند فشارخون شما را کاهش دهد.

• فعالیت بدنی خود را افزایش دهید. فعالیت بدنی منظم می تواند به کاهش فشارخون شما کمک کرده و وزن شما را تحت کنترل قرار دهد. تلاش کنید حداقل 30 دقیقه در روز فعالیت داشته باشید.

• الکل را محدود کنید. حتی اگر شما سالم هم باشید، الکل می تواند فشارخونتان را افزایش دهد. اگر شما نوشیدن الکل را انتخاب می کنید، در حد میانه مصرف کنید که برای خانم ها و تمام افراد بالای 65 سال، یک واحد (معادل 15 گرم) و برای مردان دو واحد می باشد.

• سیگار نکشید. تنباکو به دیواره عروق آسیب رسانده و روند سفتی عروق را سرعت می بخشد. اگر سیگار می کشید، از پزشک بخواهید در ترک آن شما را کمک کند.

• استرس را مدیریت کنید. استرس را تا حد امکان کاهش دهید. تکنیک های سالم مقابله از جمله ریلکس شدن عضلات و تنفس عمیق را تمرین کنید. خواب کافی هم کمک کننده است.

• فشارخون خود را در منزل پایش نمایید. اندازه گیری فشارخون در منزل می تواند به شما در پایش مداوم فشارخون و نشان دادن اثربخشی داروها کمک کند و همچنین عوارض بالقوه را به شما و پزشکتان گوشزد کند. اگر فشارخون شما تحت کنترل است و در منزل پایش فشارخون را انجام می دهید، می توانید تعداد جلسات ویزیت را کاهش دهید.

• تنفس آهسته، عمیق و آرام را تمرین کنید. تنفس آهسته و عمیق را برای کمک به آرامش امتحان کنید. برخی ابزارها وجود دارند که می توانند در تنفس برای آرامش شما را کمک کنند، هر چند جای سؤال است که آیا این ابزارها اثرات چشمگیری بر کاهش فشارخون دارند یا نه.
 
پیشگیری

اگرچه رژیم غذایی و فعالیت بدنی بهترین روش ها برای کاهش فشارخون هستند اما برخی مکمل ها هم می توانند فشارخون را کاهش دهند که شامل موارد زیر می باشند:

• آلفالینولنیک اسید
• پسلیوم
• کلسیم
• کوکا
• روغن کبد ماهی کاد
• کوآنزیم  Q10
• اسیدهای چرب امگا-3
• سیر

اگرچه بهترین کار، گنجاندن این مواد به عنوان غذا در رژیم غذایی است، اما شما می توانید کپسول یا قرص های مکمل آنها را هم دریافت کنید. پیش از افزودن هرگونه مکمل برای درمان پرفشاری خون، با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است برخی مکمل ها با داروها تداخل داشته باشند و سبب بروز عوارض جانبی خطرناک از جمله افزایش خطر خونریزی شوند که می تواند کشنده هم باشد.

همچنین شما می توانید روش های ریلکسیشن همانند یوگا یا تنفس عمیق را تمرین کنید تا به آرام شدن و کاهش سطح استرس شما کمک کند. این تمرینات می تواند فشارخون شما را به طور موقت کاهش دهد.

مقابله و حمایت

پرفشاری خون مشکلی نیست که درمان شده و سپس نادیده گرفته شود. بلکه شرایطی است که شما باید تا آخر زندگی خود آن را مدیریت کنید. برای کنترل فشارخون می توانید:

• داروهای خود را به نحو صحیحی مصرف کنید: اگر اثرات جانبی یا هزینه داروها مشکل است، مصرف دارو را قطع نکنید بلکه از پزشک خود درباره سایر گزینه ها سؤال کنید.

• برای جلسات منظم ویزیت برنامه ریزی کنید. درمان موفق پرفشاری خون نیازمند تلاش گروهی است. شما و پزشکتان به تنهایی قادر نیستید این کار را انجام دهید. با پزشک خود همکاری کنید تا فشارخونتان به سطح ایمن برسد و سپس آنرا حفظ کنید.

• عادات سالم را برگزینید. غذاهای سالم بخورید، وزن اضافی را کم کنید و فعالیت بدنی منظم داشته باشید. الکل را محدود کنید. اگر سیگار می کشید آنرا ترک کنید.

• استرس را مدیریت کنید. مسئولیت کارهای اضافی را بر عهده نگیرید، افکار منفی را دور کنید، روابط خوب را حفظ کنید و صبور و خوش بین باشید.

ممکن است تداوم تغییرات سبک زندگی مشکل باشد، به ویژه اگر شما هیچگونه علائم و نشانه هایی از پرفشاری خون را نمی بینید و یا احساس نمی کنید. اگر نیازمند انگیزه هستید، خطرات مرتبط با پرفشاری خون کنترل نشده را بیاد آورید، همچنین این امر می تواند حمایت خانواده و دوستان را نیز جلب کند.